Pianostemmen in Wieringerwaard

In het mooie kerkje Wieringerwaard (ook wel witte kerkje genoemd) staat deze befaamde Meastro model van de Nederlandse pianofabriek Rippen. Rippen was een pianozaak in Den Haag maar zijn zoon bouwde in het atelier voor toen zeer ongewone piano model. Ook wel het staande vleugel model genoemd. Daar won Rippen de wereldtentoonstelling mee en zo begon de productie van dit bijzondere piano die de naam meastro kreeg. In het witte kerkje in Wieringerwaard https://wittekerkjewieringerwaard.nl/ wordt de piano wekelijks door het koor gebruikt maar ook bij allerlei muzikale voorstellingen. Rippen heeft zeer veel verschillende piano’s gebouwd waarvan deze wel het meest bijzondere is.

Pianostemmen in Waarland

Wie een klein beetje van piano,s af weet heeft wel eens de naam Bechstein gehoord. C Bechstein behoord tot de bekendste duitse piano en vleugel fabrikanten. Hier hebben we met een uitzonderlijk hoog model piano te maken. De gemiddelde piano heeft een hoogte van 110 cm tot 120 cm hoog. Deze Bechstein is echter 140 cm hoog. Dat resulteert tot langere snaren en zangbodem waardoor een mooie diepe klank ontstaat. Deze piano kan zich dan ook meten aan een vleugel klank van een behoorlijke lengte.

Maar het bijzondere moet nog komen. Het serie nummer van deze Bechstein piano laat zien dat het bouwjaar van 1871 is. Dus maar liefst 153 oud! Bedenk daarbij dat C Bechstein is begonnen in 1853. Dus je kan wel stellen dat de piano uit de eerste productie jaren komt . De piano is in zeer goede staat dus die kan nog wel wat jaren mee. Hoezo duurzaam…?

Pianostemmen in Zaandam

De geschiedenis van Steinweg (Steinway)…..

Je zou denken hoeveel namen passen boven de lessenaar op de piano. Deze Steinweg piano uit 1878 spant wel de kroon. Maar dat heeft een reden als we terug in de tijd gaan.

Th Steinweg was namelijk de oudste zoon van de beroemde Steinway & Sons. Toen de famillie besloot te emigreren naar Amerika bleef Th Steinway de pianofabriek voort zetten. Geen eenvoudige taak maar toen ontmoete hij Carl Grotrian die al ervaring had met pianobouw en zo begon de samenwerking. De fabriek groeide uit naar 40 werknemers. We hebben het hier over circa 1865 dus een 40 tal werknemers was al fors in die tijd. End of story? Nee, Carl Grotrian kwam helaas plotseling te overlijden en wat jaren later overleed een broer en vader van Th Steinway en toen besloot Th Steinway de honneurs waar te nemen in Amerika en verkocht zijn aandeel aan twee medewerkers genaamd…Adolf Helfferich en Henrich Otto Wilhelm Schulz ( een hele mond vol) . Zij besloten de bestaande namen te behouden en zie het resultaat op de linker foto.

Overigens veranderde de namen in 1919 in Grotrian Steinweg. Tot zover een klein geschiedenis lesje van Steinway.

Pianostemmen in Haarlem

Aan deze gereviseerde Bechstein uit 1900 zit een historisch verhaal achter schuil. Maar eerst wat achtergrond informatie over de firma Bechstein. Carl Bechstein begon in 1853 als een eenmansbedrijf. in 1856 bouwde hij zijn eerste concertvleugel en geloof het of niet maar in 1931 bracht C Bechstein de eerste elektrische vleugel uit. Niet zoals we vandaag de dag kennen maar wel het zelfde principe. Bechstein kreeg wel een smet op zijn naam omdat Helene Bechstein een fan van Hitler was en dat werd na de tweede wereld oorlog niet in dank afgenomen.

Dat brengt me op het verhaal van deze piano. In de oorlogs jaren moesten de mensen in Haarlem verhuizen omdat hun huis in beslag werd genomen door de duitsers. Omdat er weinig vervoers middelen waren werd deze piano op een handkar door Haarlem vervoerd naar de nieuwe bestemming. Aangezien een piano makkelijk een paar honderd kilo weegt kan je je wel voorstellen dat het een heel gedoe moet zijn geweest. Toch is dat goed gelukt en staat deze piano nog steeds in Haarlem klaar om bespeeld te worden.

Pianostemmen in Heemskerk

Een Adam piano kom ik met regelmaat tegen in mijn werk. Maar er zijn verschillende Adam’s. Zo heb je Max Adam, Friedrich Adam, Gebroeders Adam, maar dit is Gerard Adam. In 1828 begon Gerard met de pianofabriek in Wesel. Met ongeveer 50 werknemers bouwde ze 190 piano’s per jaar. In de loop der tijd ging de productie omhoog en in 1928 was het totaal aantal van 28.000 piano’s bereikt!

Ook sleepte Gerard Adam wat prijzen binnen met bijvoorbeeld de befaamde tafel piano .De fabriek eindigde net zoals zoveel piano fabrikanten in 1932 toen de economische crisis begon.

Tafel piano

pianostemmen in Alkmaar

Deze piano valt meteen op door de massive eikenhouten meubel. Dit was een bijzondere samenwerking van de Rippen fabriek en meubel fabriek Oisterwijk. Misschien ken je nog de reclame herinneren van klop klop eikenhout. Die was algemeen bekend in de jaren 70 en 80. Markplaats staat nog vol van de niet te verslijten eiken wandmeubelen en tafels. Ook deze piano is niet te verslijten en het spreekt voor zich zelf dat de piano ook niet te tillen is.

Helaas bestaan ze allebei niet meer. Zowel meubel fabriek Oisterwijk als Rippen zijn in de jaren negentig failliet gegaan. Maar deze piano zal door de samenwerking van beide fabrieken nog heel lang mee gaan!

Pianostemmen in Spaarndam

Bij aankomst in Spaarndam trof ik deze piano merk aan genaamd W.Biese. Relatief onbekend pianomerk. De pianofabriek begon in 1851 met het bouwen van piano’s. Dit exemplaar dateert maar liefst uit 1881. Je kan ook wel aan het meubel zien dat het heel wat slijtage is ondergaan. Opmerkelijk zijn de mooie originele kaarsen kandelaars. Maar er viel me nog iets op….W.Biese was hof leverancier van Friedrich van Preussen.

Hier blijkt een stukje Nederlandse geschiedenis aan het licht te komen. Koning Wilhem 1 trouwt met Wilhemine (mimi) (1774-1837). Woonachtig in paleis Noordeinde in Den Haag. Tijdens de Franse invasie in 1795 vluchten ze naar Berlijn naar familie aldaar.

Dochter Luise welke in Nederland geboren was groeide daar op. Op latere leeftijd ontmoete ze haar elf jaar oudere neef en trouwde met hem. Carl Friedrich von Preussen werd dus de echtgenoot van Luise en zo werd zij der Frau Friedrich der Niederlande. Van een pianomerk naar een stukje Nederlandse geschiedenis waar ik geen weet van had. Toch weer iets geleerd!

Pianostemmer in Haarlem

Hier is een zeer ongewone piano te zien. Een mini piano of ook wel een scheepspiano genoemd. Ontworpen voor bijvoorbeeld vissers op zee die dan toch een piano aan boord konden hebben. De totale hoogte van deze mini piano is maar 1 meter! Nu bestaan er wel meer compacte piano’s maar dit model slaat alles.Deze pianobouwer heeft namelijk de hele piano contra gebouwd. Het enige wat op de normale plek zit is het klavier. (wel overigens maar 6 octaaf)

Op foto 1 is de achterkant te zien wat normaal bij een piano aan de voorkant zit. Het mechaniek hangt onder de toetsen waar de meeste ruimte mee bespaard wordt. Maar het wordt nog gekker. De stempennen zitten hier onder het klavier. Dus met andere woorden moet je wel op de grond gaan zitten om de piano te kunnen stemmen. Ook vraagt het veel ervaring en kunst en vliegwerk om op zo manier de piano te stemmen. Het is mij niet helemaal duidelijk waarom deze pianobouwer voor deze constructie heeft gekozen.. Het stemblok had de piano maar 10 cm hoger gemaakt. Maar iedere centimeter is er 1 moet hij hebben gedacht!

Pianostemmen in wognum

Zo af en toe kom ik mijn werk een relatief onbekend pianomerk tegen wat een zeer mooie piano blijkt te zijn. Dit is er zo een. Schwetsen of te wel George Schwetsen begon in 1853 met pianobouw in Berlin en had in loop der tijd 120 mensen aan het werk wat voor die tijd als een grote pianofabriek gezien kon worden. Waarschijnlijk zijn er rond 22.000 gefabriceerd maar als je dat over een paar landen verdeeld is het niet vreemd dat ze niet veel voorkomen. Een paar jaar geleden is deze piano volledig gereviseerd waardoor de piano helemaal tot zijn recht komt. Een mooi voorbeeld van zeer goede kwaliteit en degelijkheid. Schwetsen produceerde piano’s tot 1925.

Pianostemmen in Schoorl

In dit artikel bespreek ik het bovendemper systeem. Eind 1800 en begin 1900 tot ongeveer 1920 werden er bovendempers gebouwd. Wat is een bovendemper systeem? De piano kent het onderdemper systeem en de al eerder genoemde bovendemper systeem. ( goede scrabbel waardes 😉 Van de twee systemen heeft het er maar 1 overleeft en dat is de onderdemper.

De foto links boven laat zien dat de demping aan de bovenkant van de snaar zit. Het nadeel daarvan is dat de snaar in de meeste gevallen niet 100 % gedempt wordt. In de praktijk kan je zelfs spreken van de de toon nog doorklinkt. Dat heeft de bijnaam ” honki tonk piano ” opgeleverd. Zeker wanneer het vilt iets harder wordt dempt het nog slechter. Daar komt bij dat de stemmer ook niet heel blij wordt om een bovendemper te stemmen vanwege de stangen die voor iedere hamer zit. Met het stemgerij moet twee van de drie snaren af gedempt worden om zo eerst 1 snaar te kunnen stemmen. Dat wordt bij een bovendemper erg bemoeilijk daar je er geen zicht op hebt. En tel daarbij op dat een piano vaak op een donkere plek staat. Toch zijn er uitzonderingen!

Pianomerken als Blutner en Ibach hebben bovendemper systemen van goede kwaliteit gemaakt waardoor die beter dempen en te stemmen zijn. Het ligt aan de staat van de piano of deze dan nog wel op de juiste toonhoogte staat en of deze altijd onderhouden is. Er zullen ongetwijfeld pianostemmers zijn die bij het aantreffen van een valse bovendemper meteen rechts omkeer maken. Ik probeer er echter nog altijd iets van te maken zo dat de piano dan weer speelbaar is. Gelukkig zijn 90% van de piano’s onderdempers wat het leven van een stemmer een stuk makkelijker maakt 😉